Xəbərlər

Xülasə

 
 

Dünya üzrə neft və qazın hasilatı çox mühüm rəqəmlərə çatmışdır. 2006-cı ildə 3,9 mlrd.t neft və 2,9 trln.m³ qaz hasil edilmişdir. Bir çox xarici mütəxəssislər belə hesab edir ki, XXI-ci əsrin əvvəllərində dünya neft və qaz hasilatı öz zirvəsinə çatacaq, bundan sonra azalmağa doğru yönələrək bəşəriyyəti neft qıtlığına məruz qoyacaq.

Müəlliflər öz hesablamalarında neft və qazın hal-hazırki sənaye ehtiyyatlarına əsaslanmışlar. Lakin, XXI-ci əsrdəki mühüm və kifayət qədər ehtiyyat artımı aşağıda adları çəkilən obyektlərin işlənməsi nəticəsində əldə ediləcək: 200-dən artıq tədqiq olunmamış çökmə hövzəsində axtarış-kəşfiyyat işləri; dəniz və okeanların şelfyanı (sahəsi 25 mln.km²) və dərin zonaların mənimsənilməsi; istismar olunan neft-qaz vilayətlərdə aşağı struktur mərtəbələrin dərində yatan horizontlarına qazma işlərinin aparılması; suda həll olmuş qazlar, təbii bitumlar, yanar şistlər, qaz-hidratlar və s.

Dünya üzrə yekun proqnoz ehtiyyatlar neft üçün 3238 mlrd.t və qaz üçün 1601 trln.m³ təşkil edir. Bu ehtiyyatların istismar müddəti neft üçün 270 il, qaz üçün isə 340 il, Azərbaycanda isə müvafiq olaraq 180-360 il və 126-210 il davam edəcək.

Məqalədə sadalanan məlumatlar belə bir nəticə çıxarmağa imkan verir ki, istər Azərbaycanı, istərsə də bütün dünyanı gələcək əsrlərdə karbohidrogen qıtlığı təhlükəsi gözləmir.