Gi-nin əsərləri

 

 

Xəzər dənizi səviyyəsinin on illər ərzində əmələ gəlmiş qısamüddətli dəyişmələri Kür çayı deltasının morfologiyasında və buradakı çöküntütoplama şəraitində mühüm rol oynayır ki, bu da müəyyən mühitdə kobud və xırda dənəli çöküntü materiallarının paylan­ması,eləcə də üzvü maddələrin toplanması qanunauyğunluqlarını şərtləndirir.

Dəniz səviyəsinin qalxması daha distal fasiyaların və maksimal miqdarda üzvü mad­də­lərin toplandığı zonaların quruya doğru və əksinə yerdəyişməsi ilə müşayiət olunmasına, dəniz səviyyəsinin enməsi isə üzvü maddələrin azalmasına və daha kobud dənəli çökün­tülərin toplanmasına gətirib çıxarır.

 

 

Azərbaycanın yura çöküntülərinin yerli stratiqrafiya sxemləri müəyyən struktur-fasial zonaları ücün hazırlanır. Adətən yerli sxemin əsas stratiqrafiya bölgüləri litostratiqrafiya bölgüləridir: seriya, lay dəstəsi, qat və üzvi massivlər.

Stratiqrafiya bölgülərinin regional sxemləri iri regionlar, məs. Azərbaycanın alt, orta və üst Yura çöküntüləri üçün tərtib olunur, paleocoğrafi, paleontoloji və tektonik qurulma­larda əsas sxemlərdir.

Regional stratiqrafiya sxemlərinin əsas bölgüləri horizont və ya regional mərtəbə, yerli (lokal) zona (lona),coğrafi adlı laylar və ya faunalı və floralı laylardır. Azərbaycan ərazisinin geoloji tarixinin təbii mərhələlərini şərh edir və bölgüləri həcmcə BSŞ-nın müvafiq bölgülərinə uyğun gəlir.

Xülasə
 

 

Tükənmə rejimində işlənilən qaz yataqlarında quyu şəbəkəsinin müxtəlif sıxlıqlarında dağ süxurlarının relaksasiyasının layın qazveriminə təsirinin tədqiqi nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, quyular şəbəkəsi daha sıx olan halda relaksasiya uğramayan yataqlara nisbətən relaksasiyalı yataqlarda qazverimi həm çox olur və həm də daha sürətlə artır. Eyni zamanda göstərilmişdir ki, relaksasiyalı yataqların işlənmə müddəti süxurları relaksasiyaya uğramayan yataqlarının işlənmə müdəttindən az olur. Özü də, quyular arasında məsəfə çoxaldıqca bu fərq azalır.

Xülasə
 

 

Qeyri klassik xəttiləşdirilmiş nəzəriyyə əsasında gərginlikli süxurların izotrop yaxınlaşmada xətti fiziki-mexanik xassələrini hesablamaq üçün sadə analitik düsturlar verilmişdir. Bir sıra mantiya ekloqitləri üçün hər tərəfli sıxılma halında konkret nəticələr alınmışdır.